Hoofdstuk 9:
'Het netwerknest'
Een hoofdstuk over de noodzaak van netwerken.
Een stevig netwerk is jouw geheime wapen. Het helpt je niet alleen aan nieuwe klanten en een topreputatie, maar levert ook waardevolle contacten op met andere professionals. Een goed netwerk is een schatkist vol mogelijkheden – denk aan nieuwe opdrachten, coole samenwerkingen en frisse kennisdeling met andere freelancers.
In dit hoofdstuk duiken we in allerlei manieren om je professionele netwerk uit te breiden en te versterken. Dus, laten we aan de slag gaan en jouw netwerkspierballen trainen!
Freelance vriendschap
Veel mensen denken dat freelancers kluizenaars zijn. Als je daaraan toegeeft zul je nooit een succesvolle vrije vogel worden. Je hebt werkvrienden nodig. Veel. Heel veel. Ontmoet mensen. Hoe meer hoe beter. Vrienden die klusjes naar je toespelen als ze zelf niet beschikbaar zijn. Vrienden die klusjes van jou overnemen omdat je even klem zit. Vrienden die je bellen om samen ergens een klus te gaan doen. Vrienden die je naam droppen bij bureaus en klanten. Omdat je niet alleen goed, maar ook erg leuk bent.
Offline evenementen zijn dan ook de perfecte speeltuinen om interessante mensen te ontmoeten. Deze gesprekken kunnen leiden tot waardevolle connecties die je zowel persoonlijk als professioneel verder helpen groeien. Dus trek je beste outfit aan, pak die naamkaartjes, en wie weet wat voor fantastisch netwerk je zult opbouwen!
Ga dus niet alleen lunchen en borrelen met potentiële opdrachtgevers, maar ook met potentiële freelance vriendjes. De tijd dat zelfstandigen concurrenten waren ligt ver achter ons. We zijn collega’s geworden. Werkvriendjes.
Freelancehuwelijk
Veel vrije vogels vallen steeds terug op dezelfde vriendjes om mee samen te werken. Vooral bij het klassieke vormgever-tekstschrijver model (ook wel bekend als de art director-copywriter opstelling) zijn freelance professionals erg trouw aan elkaar.
De laatste jaren zijn ze echter ontrouw geworden. En dat is goed. Die ontrouw betekent niet dat ze niet meer van hun vriendjes houden. Integendeel, ze houden zielsveel van ze! De vrije vogel van nu heeft echter een groot hart. En hij wil iedereen met open armen verwelkomen in zijn leven.
Daar zijn twee redenen voor te bedenken.
Ten eerste inspireert het als een tiet. Elke zelfstandige professional werkt op een andere manier, heeft andere inzichten en brengt weer andere ideeën op tafel. Elke keer als je met iemand anders klust, is dat een unieke inspiratiesessie die je niet had mogen missen.
Ten tweede verbreedt het je kennis. Veel zelfstandigen zijn specialisten. En door steeds met andere specialisten samen te werken, blijf je groeien. Werk met een mobile genius voor het ontwikkelen van een app. Werk met een Facebook-freak voor een social klusje. En zoek een internationaal georiënteerde creatief op voor een project in het buitenland. Je leert van elkaar en vroeg of laat word je zelf een specialist in deze nieuwe vakgebieden.
Zelfstandigen die geloven in het freelancehuwelijk doen dat vaak omdat de chemie binnen hun huwelijk garant staat voor succes. Ze willen krachten bundelen. En dat kan. Echter, diezelfde chemie kun je echter bij duizenden andere freelancers ook vinden.
Ondernemende freelancers
Een goede freelancer zijn onlangs: “veel vrije vogels zijn in loondienst van zichzelf”. Prachtig geformuleerd. Want je hebt inderdaad freelancers en freelancers.
De eerste soort freelancers zijn echte ondernemers. Ze wachten niet af, ze staan op en doen. Ze rennen, bellen en vissen zelf naar werk. Ze struinen borrels en feestjes af om hun netwerkboekje te vullen. En natuurlijk hebben ze ook wel ‘ns gaten in hun agenda. Ze zien die vrijgekomen tijd echter niet als een gierend probleem, maar als een godsgeschenk. Ze benutten die tijd om langgekoesterde dromen te vervullen.
Ondernemende zelfstandigen hebben meer side projects dan ze eigenlijk aankunnen. De een begint een eigen campingshirtwebstore. De ander lanceert een website om gebroken harten te repareren. En weer anderen slaan de handen ineen om samen hun eigen poëziebundel uit te geven.
Ondernemende zelfstandigen sluiten zich liever niet aan bij een agent. En als ze een agent opzoeken, dan doen dat omdat ze zelf chaotisch zijn met facturen en agenda’s. En dus graag iemand willen hebben om dit voor hen te regelen.
En dan heb je die andere soort freelancers. De loondienstfreelancers. Ze verschuilen zich comfortabel achter een agent en verwachten dan dat alles wel goed komt. Ze staren dagen naar de telefoon in de hoop dat er een keer een klusje uit komt rollen. En als ze aan het eind van het jaar te weinig werk hebben gehad, dan geven ze hun agent de schuld. Of ze klagen steen en been op social media dat ze niks te doen hebben en posten smeekbedes om alsjeblieft een opdrachtje te krijgen.
Daardoor profileren ze zichzelf als mislukkelingen. And guess what; niemand wil werken met mislukkelingen. Deze vrije vogels hebben niet in de gaten dat ze eigenlijk in loondienst zijn van zichzelf. Het zijn geen ondernemers. Ze zijn geen eigen baas. Het zijn vaak gedwongen freelancers omdat ze ergens het pand uit werden getrapt. Voor deze groep is freelance een noodzakelijk kwaad.
Als je jezelf herkent in deze laatste klassering, dan moet je je echt afvragen of je wel wilt blijven freelancen. En of het niet beter is om ergens een vaste baan te zoeken. Of ontsla jezelf. Geef jezelf een trap onder je hol en zet jezelf op straat. En ga nou ‘ns echt freelancen.
Keep your clients close, but your colleagues closer
Omring jezelf met zoveel mogelijk zelfstandigen die in hetzelfde vijvertje vissen als jij. Luister goed naar alle tips, tricks en valkuilen van door de wol geverfde ouwe rotten. Er bestaat geen handboek of opleiding om freelancer te worden. Dus je moet het hebben van elkaars tips en adviezen. Door met elkaar te lullen krijg je ook een indruk over het tarief dat je kunt vragen, hoe je om moet gaan met opties en boekingen en bij welke bureaus je ‘ns moet gaan praten.
Door anderen in je niche een handje te helpen, bouw je aan een goede reputatie. En die goede naam? Die werkt als een magneet voor potentiële klanten. Je zichtbaarheid schiet omhoog en voor je het weet zit je netwerk vol met mensen die juist jou willen inschakelen.
En deel niet alleen de positieve ervaringen met elkaar maar ook de slechte. Klotedeals, achterlijke opdrachtgevers, achterbakse personen. Deel het! Je freelance collega’s zijn je vrienden. En niemand wil z’n vrienden opzadelen met een nare ervaring.
Helaas kun je dergelijke informatie niet kwijt op een site of op een forum. Omdat je dan voor smaad zou kunnen worden aangeklaagd. Via mond tot mond kunnen de clients from hell je echter niets maken. Nog een reden dus om veel te borrelen met je freelance matties!
Omgekeerd doen bureaus het ook. Als klanten een nare ervaring hebben met een vrij vogel waarschuwen ze vaak hun collega’s bij andere bureaus. Dus waarom zouden wij dat niet doen?
Klein Opdrachtgevers Onderzoek
67% van de klanten geeft namen van favoriete zelfstandigen door aan bevriende werknemers bij andere bureaus en bedrijven. De overige 26% doen dat niet. En belemmeren daarmee de groei van ons netwerk. En dat is jammer.
"Ik ga even verder netwerken"
Andere experts ontmoeten is de sleutel tot een knallend netwerk. Denk aan een netwerk vol samenwerking en wederzijdse steun – de ultieme win-win. Dus, mix en mingle, lach en leer, en zie hoe je netwerk transformeert naar iets episch.
Maar... voor ondernemende zelfstandigen is ook het verkennen van andere netwerken een must. Stap eens buiten je gebruikelijke netwerken en ontdek hoeveel waardevolle contacten je kunt opdoen. Die frisse connecties kunnen je carrière precies dat duwtje in de rug geven dat het nodig heeft. Je weet nooit waar je nieuwe klanten gaat leren kennen.
Borrels, feestjes, meetings, vernissages.... alle bijeenkomsten waar meer dan drie vakgenoten van je zijn, is een kans om te netwerken. Pepermuntje in de mond, visitekaartjes op zak en ga ervoor. Stap op wildvreemden af en vraag ze wat ze in godsnaam hier doen. Wissel vervolgens kaartjes uit en investeer in elk raar gesprek. Je weet namelijk nooit of deze persoon - die op het eerste gezicht niets met jouw werk te maken heeft - in de toekomst niet iets voor je kan betekenen. Het is een klein wereldje. En hoe meer je naam rondzingt hoe beter.
Een lastig - en vaak ook pijnlijk - stukje van het netwerken is: hoe rond ik dit gesprek nou af? Er staan namelijk nog meer interessante personen in deze ruimte die je wil leren kennen. En misschien heeft er eentje nog een vette klus...
Wees gewoon eerlijk. "Zo, het was leuk om even met je praten, maar nu ga ik verder netwerken.... je bent vrije vogel of niet."
Door op die manier een gesprek af te sluiten, hoef je niet ongeïnteresseerd te gaan doen of rare smoesjes verzinnen, zoals een fictief bezoekje aan de plee of een fictief drankje halen bij een fictieve bar. Iedereen komt daar om te netwerken. Dus iedereen begrijpt dat je na vijf minuutjes kletsen weer verder wilt om visitekaartjes te verzamelen. Zo werkt het nou eenmaal. En dan kun je er maar beter eerlijk over zijn.
Zie je bijvoorbeeld iemand waar je al jarenlang een keer mee wilde lullen? Zeg dat dan eerlijk tegen je huidige gesprekspartner. Die zal je eerlijkheid alleen maar waarderen.
Oh… en hou je drankje altijd in je linkerhand. Zodat je je rechterhand vrij hebt om meteen iemand de hand te schudden. En je hoeft dan ook niet eerst het biervocht af te vegen aan je broek om daarna je nieuwe klant een ijskoude hand aan te bieden.
Je borreldoelwit
Het ligt voor de hand om gezellig te ouwehoeren met creatief directeuren en andere creatieven. Maar vergeet niet om ook even te kletsen met trafficers, projectmanagers en art buyers. Zij grijpen namelijk naar de telefoon om je te bellen. Zo is er een vrij vogel die op borrels en feestjes ongegeneerd flirt met traffic meisjes, art buy grietjes en projectmanagement dames. En ergens heeft hij een punt. Want hoe belangrijk de mening van de creatief directeur ook is, het zijn de mensen naast de telefoon die bepalen of je een nieuwe klus krijgt of niet.
Klein Freelancers Onderzoek
De meeste zelfstandigen zeggen dat ze naar een borrel gaan voor de lol: 52%. Ze richten zich bij een borrel niet specifiek op klanten zoals creatief directeuren of trafficers. Ze gaan gewoon praten met de leukste mensen. 17% geeft aan op borrels wél bewust de creatief directeur op te zoeken. 20% loopt linea recta op de trafficer af. En 11% van de freelancers gaat overigens nooit naar een borrel.
"Sorry geen tijd." is pas het begin van het gesprek
Yes! Het is weer druk! Je hoeft niet meer te bidden bij de telefoon, en kan weer ‘nee’ zeggen. Fijn! De buffer rap weer aanvullen, plannen maken voor de reis naar Peru en de all you can eat Jap inruilen voor een echte smakelijke sushi tent.
Het is hollen of stilstaan in het leven van de zelfstandige. En tijdens het hollen vergeten we soms om heel even stil te staan bij de rustige tijden. Dus als een opdrachtgever belt, hang dan niet meteen op na het roepen dat je geen tijd hebt. Maak slim gebruik van dit belangrijke contactmoment. Als investering voor rustigere tijden.
Zo zijn er zelfstandigen die hun klanten een tegoedbon geven voor de schade. Omdat ze nu de klus niet kunnen aannemen, krijgt de klant korting op de volgende klus die ze bij hen neerleggen. Slim. Leuk.
Daarmee heb je echter nog niet het urgente probleem opgelost van je klant. Korting op een freelancer over drie maanden lost zijn dringende bloedspoed van dit moment niet op.
“Kan ik jullie misschien een collega van me aanraden?” is een simpel doch geniaal vervolg van het gesprek.
Ten eerste vervang je de botte ‘nee’ bij je klant met een fantastische service. Je laat ‘m niet aan z’n lot over, je helpt ‘m door iemand anders naar voren te schuiven die net zo goed en net zo leuk is als jij.
Ben je bang dat je daarmee je klant kwijtraakt? Onzin. Ondanks dat die andere freelancer nu je klant uit de brand helpt, zal hij nooit vergeten dat jij het was die deze freelancer op ‘m afstuurde.
Ten tweede maak je met die negen kleine woorden van je grootste concurrent opeens je grootste vriend. En verzeker je jezelf van werk in de toekomst. Want reken maar dat deze freelancevriend tijdens een van zijn drukke tijden jouw naam een keer zal voordragen bij een van zijn klanten. En als je dan weer ‘ns keer duimen zit te draaien bij de telefoon zul je maar al te blij zijn als je opeens een return the favour klusje krijgt.
Om de dialoog met je opdrachtgever nog verder te intensiveren kun je ook vragen om wat voor soort klus het gaat. Zodat je gericht advies kunt geven over de freelancer die je klant nodig heeft. Heeft je klant een interactief probleem? Stuur dan een freelancer met een interactief hart op ‘m af. Heeft je opdrachtgever een thematisch klusje? Geef ‘m dan wat namen door van thema creatieven. En voordat je het in de gaten hebt, raakt de dialoog in een interessante stroomversnelling.
Door namen van werkvrienden te delen, wordt het netwerk van vrije vogels dat eventueel een klusje naar jou doorspeelt comfortabel groot. Het is een voor de hand liggende Tom Poes list die je door menig crisis heen zal loodsen.
Hoe logisch het ook lijkt, er zijn helaas weinig zelfstandigen dit het ‘I'll scratch your back if you scratch mine’ trucje toepassen. Bang om klanten te delen? Bang dat andere freelancers beter zijn? Anno 2016 mag de tijd dat zelfstandigen vijandige concurrenten van elkaar waren ver achter ons liggen. Dus deel die klussen. Deel die klanten. Deel de tips en tricks. En vermenigvuldig zo je eigen workload.
Onbaatzuchtige collegialiteit
Wie namen van bevriende freelancers doorgeeft, doet dit voor zijn klanten en voor zijn collega’s. Wie daarna ook nog ‘ns die bevriende freelancer opbelt om te vertellen dat hij zijn naam heeft doorgegeven doet dit eigenlijk voor zichzelf.
Want door te vertellen dat je zijn naam hebt gedropt, verwacht je er eigenlijk iets voor terug. Je legt daardoor een grote druk op je collega. Die nu opeens het gevoel heeft dat hij een wederdienst moet leveren.
Ga dus onbaatzuchtig om het met delen van namen. Doe het voor je klanten en collega’s. Doe het niet voor jezelf. Voorkom dat er een gespannen situatie ontstaat tussen jou en je bevriende freelancers.
Klein Opdrachtgevers Onderzoek
Op de vraag ‘Helpt jullie freelancer je zoeken naar een alternatief als hij zelf niet kan?’ zegt gelukkig geen enkele opdrachtgever ‘nee’. Met uitzondering van die paar quotes hierboven. Het antwoord ‘soms’ werd helaas door 74% van de klanten gegeven. Slechts 15% antwoordde met ‘ja’ en 11% met ‘vaak’. Dat kan beter eenpitters! Geef namen door van bevriende freelancers als je zelf even niet kunt. Weest collegiaal makkers!
Freelancers en opdrachtgevers over netwerken
Meer weten over het nut van netwerken? Lees dan de quotes van andere vrije vogels en hun klanten over het belang van netwerken:
The Freeforce
Freelancers voor freelancers
Wees niet bang om een medefreelancer om een gunst te vragen. Bijvoorbeeld om je site bouwen, een visitekaartje vorm te geven of om een pakkend tekstje te schrijven waarmee je jezelf in de markt kunt zetten.
Freelancers zijn geëvolueerd naar collega's. Werkvrienden die elkaar helpen. En die niet te beroerd zijn om even wat voor elkaar te doen. Omdat ze weten dat ze later ook een keer bij jou kunnen aankloppen voor een gunst.
Zeker als je net begint als freelancer moet je nog heel wat stappen maken. Als het goed is, ken je wel al een heleboel freelancers. Vraag ze dus om hulp.
Van 2008 tot 2018 zat ik in het bestuur van freelance collectief The Freeforce. Een mooi avontuur. Waarbij freelancers elkaars leven en werk leuker en boeiender maken. Lees hier het avontuur:
Online netwerken
Online netwerken: de heilige graal voor iedere freelancer die zijn naam groot wil maken. Verklaar het web je speeltuin en breid je bereik uit alsof je de wereld rondreist zonder je slippers uit te hoeven trekken. Hier zijn wat gouden tips om je op weg te helpen:
Rock je profiel op het online netwerkplatform LinkedIn: Zet je beste beentje voor op LinkedIn. Zorg dat je profiel zo compleet is als een puzzel van duizend stukjes en deel regelmatig wat je zoal hebt uitgespookt qua werk. Laat die vaardigheden en ervaring maar shinen!
Duik in online groepen en post op fora binnen je vakgebied: Op plekken als Facebook en gespecialiseerde fora kun je gelijkgestemde vakgenoten vinden. Gooi je wijsheid in de groep, stel die prangende vragen en trek de banden aan met andere pro's. Dat netwerk bouwt zichzelf immers niet op.
Sociale media is je beste vriend: Of je nu de sterren van Twitter, Instagram of zelfs TikTok bent, gebruik sociale media om je freelance avonturen met een groter publiek te delen. Blijf actief, drop waardevolle content, kom in contact met potentiële klanten en reageer op je volgers alsof ze je beste vrienden zijn.
Door deze strategieën te omarmen, groeien je online netwerken gestaag en openen zich nieuwe deuren voor je freelance carrière. Tijd om het avontuur aan te gaan!
Je eigen netwerkstijl en je eigen ontwikkeling
Of je nu houdt van een informele babbel tijdens een borrel of liever in een gestructureerde netwerksessie duikt, het is essentieel om een stijl te ontwikkelen die echt bij jou past. Probeer van alles een beetje uit tijdens het netwerken en ontdek wat werkt. Maar wat je ook doet, blijf consistent en houd die leercurve steil.
En over leren gesproken – persoonlijke ontwikkeling is een must. Volg die cursus, leer nieuwe vaardigheden, verslind boeken en duik in workshops alsof het snoepjes zijn. Dit maakt je niet alleen slimmer, maar zorgt er ook voor dat potentiële klanten je naam steeds vaker laten vallen. Een freelancer die altijd blijft groeien? Daar kunnen opdrachtgevers simpelweg niet omheen.
Dont's in netwerken
Geen zorgen, we hebben allemaal beginnersfouten gemaakt. Hier zijn een paar valkuilen die je absoluut wil vermijden om in het netwerk-universum te schitteren.
1. Te snel willen verkopen
Slow down, cowboy! Netwerken is geen race om je verkoopdoel te halen. Het gaat om het smeden van warme, betrouwbare relaties. Een band opbouwen is stap één. Vertrouwen opbouwen komt vanzelf en dan... dan komt die verkoop vanzelf naar je toe gewandeld.
2. Te passief zijn
Wachten is voor bushaltes, niet voor netwerkers. Je moet zelf initiatief nemen. Zie je iemand interessant? Stap erop af! Sta er niet bij als een muurbloem; jij bent het zonnetje waar ze op wachten.
3. Te dominant zijn
Een goed gesprek is als een dans – je moet je partner ook laten stralen. Luister, stel vragen, en geef de ander de ruimte om zijn verhaal te doen. Tweerichtingsverkeer, mensen! Het maakt alles veel gezelliger.
4. Te selectief zijn
Het leven zit vol verrassingen, en netwerken dus ook. Sla geen gesprek af omdat iemand niet meteen lijkt te passen in jouw werkplaatje. Wie weet welke onverwachte connectie je gooit in je netwerk-schatkist? Het leven is tenslotte een doos chocolaatjes, nietwaar?
5. Te afhankelijk zijn van één platform
Diversifieer, diversifieer, diversifieer! Eén platform is comfortabel, maar je netwerkbereik vergroot zich exponentieel als je verschillende kanalen gebruikt. LinkedIn, beurzen, netwerkborrels – gooi jezelf overal in de mix.
Dus, duik erin, ga ervoor, en blijf experimenteren. Netwerken kan een kunst zijn, maar met een beetje oefening en de juiste mindset ben jij straks de Picasso van het netwerklandschap.
