Hoofdstuk 10:
'De menselijke vogel'
Een hoofdstuk over de menselijke kant van freelancen.
Het kortste hoofdstuk van dit boek. En meteen ook het belangrijkste. Want al ben je nog zo goed en heb je nog zo veel ervaring en prijzen, als je geen leuke vogel bent kom je er niet.
De klik
Een opdrachtgever kiest een freelancer op basis van talent en klik. Onder talent vallen de verschillende skills, de ervaring en de professionele houding van de freelancer. Onder klik valt het magische, ongrijpbare aura waardoor de ene opdrachtgever helemaal met je wegloopt en de andere opdrachtgever liever met een grote boog om je heen werkt.
​
Het is vaak moeilijk te verkroppen als je een collega freelancer ergens ziet zitten die - in jouw ogen - veel minder getalenteerd is dan jij. Jaloezie, afgunst, onbegrip... dergelijke emoties zijn een freelancer niet vreemd.
​
Als een opdrachtgever voor een concurrent heeft gekozen, betekent dat echter niet dat jij minder of slechter bent. Het betekent simpelweg dat er geen klik is.
Dat is in een huwelijk ook zo. De vrouw van Piet heeft voor Piet gekozen en niet voor Henk. Dat betekent niet dat Henk een lul is of een ongeschikte echtgenoot. Er was simpelweg geen klik tussen Henk en de vrouw van Piet. Probeer dit dus te onthouden als je jaloezieniveau weer ‘ns naar ongekende hoogten schiet.
​
Aangezien er een groot overschot aan freelancers is, wordt de klik steeds belangrijker. Opdrachtgevers denken niet meer “Wie kan deze klus?” maar “Wie gun ik deze klus?”
​
De gun-factor gaat de doorslag geven.
Laat je gezicht zien
Sta je in de startblokken om te freelancen? En heb je een geweldig idee voor een mailing? Iets leuks om op te sturen naar je nieuwe opdrachtgevers?
​
Doe het niet.
​
Behalve natuurlijk als het een waanzinnig concept is dat je later wilt insturen naar prijzenfestivals.
​
Gewoon een mailing sturen in de hoop daarmee een grote klantenkring aan te boren werkt niet. Wij - het volk der zelfstandige creatieven - wonen in een mensenwereld. Hoe mooi je werk ook is, hoe indrukwekkend je awards ook glimmen, pas als een opdrachtgever aan je heeft geroken en weet wat voor vlees ie in de kuip heeft, zal hij aan je denken voor een klus. Dat noemen we ook wel de gun-factor.
Anekdote:
Een freelancer probeerde maandenlang een voet tussen de deur te krijgen bij een op dat moment erg hip bureau. Hij schreef, belde en mailde. Behalve een complimentje over zijn portfolio gebeurde er niets. Totdat hij een keer de creatief directeur van het bureau tegenkwam op een borrel. Tijdens deze borrel discussieerden ze urenlang over de perfecte schuimkraag van een biertje. De volgende ochtend werd de freelancer gebeld voor een klus.
Vakgenoten over de klik
"We werken vaak met dezelfde freelancers. Omdat we verliefd worden op een freelancer." Remy Kurpershoek, creatief directeur XXS.
​
"We willen graag familie worden met freelancers. We nodigen vaak freelancers uit om hier hun freelanceklussen voor anderen te doen. We nodigen ze ook vaak uit voor borrels en feestjes. Maar helaas gaan ze er zelden op in." Rogier Heijning, creatief directeur Lemon Scented Tea.
​
"We werken ook wel 'ns met een freelancer, die het leuk vindt om rond 9 uur ergens binnen te komen en om 5 uur weer weg te gaan. Die regelmaat vindt ie fijn. Dus ook als ie maar een klein klusje voor ons hoeft te doen, blijft ie toch de hele dag zitten. Gewoon omdat ie het zo gezellig vindt." Jerry van den Broeke, co-owner DaybreakContent.
​
“Bij onze zomerbarbecues worden de bureaus niet uitgenodigd, maar de freelancers wel, want die voelen als collega’s.” Bettina Dalenoord, marketing communicatie manager bij InShared.
“Ik vind het belangrijk om te werken met freelancers die ik goed ken. Mensen waar het fijn is om mee te communiceren. Verder moet je leuk zijn, maar niet proberen leuk te doen. Als je niet binnen de sfeer van een bureau past moet je ook niet gaan proberen om opeens heel erg leuk te gaan doen. Dat werkt niet. Dat moet je gewoon kunnen accepteren. Het is dan ook heel goed om als freelancer uit te zoeken welke bureaus bij je passen.” Ronnie Besseling, digital design director Dawn.
“Bij zeker de helft van onze freelancebemiddeling is het succes gebaseerd op karaktereigenschappen. Er zijn altijd mensen die kunnen wat jij ook kan, in ieder geval op papier. Maar de persoon die je meebrengt maakt het verschil.” Marije Koets, partner bij Freelancers United.
​
“Er heeft een behoorlijke sanering plaatsgevonden onder de visualisers. Daar heeft de crisis aan bijgedragen, maar ook de nieuwe generatie. Van de 150 schetsers die 10 jaar geleden actief waren in Amsterdam zijn er nu nog 40 over. En je moet bij die 40 horen. En dan gaat het niet eens om hoe goed je kan tekenen, maar wie een bedrijf binnenkomt met een bepaald enthousiasme.” Marc Kolder, freelance visualiser.
​
“Ik kan kiezen uit tien mensen die allen ongeveer hetzelfde kunnen. Wie kies je dan? Neem copywriting bijvoorbeeld; ze kunnen het allemaal, maar is de een nou echt zoveel beter dan de ander? En bovendien: dat kan ik nooit waarnemen, want of de een krijgt de klus of de ander. Dus vergelijken gaat dan eigenlijk niet. Kortom, bij disciplines waarbij het resultaat vergelijkbaar is of juist moeilijk te vergelijken, is je profiel - dus hoe je bent, hoe je jezelf profileert, hoe je in gesprekken bent en of je geeft - veel bepalender dan of je een fractie beter bent. Dat noemen ze de gun-factor.” Michiel Daalmans, co-founder, The Outsiders.
Je karakter gaat het verschil maken
Elke dag komen er nieuwe freelancers op de markt.
Elke dag krijg je nieuwe concurrenten.
En je klant geniet. Want die heeft steeds meer keuze.
Waar hij vroeger slechts een handjevol experts kon vinden, wordt hij nu overladen met geniale portfolio's van professionele freelancers. En natuurlijk zorgt je unieke talent, je enorme ervaring en je bijzondere expertise voor onderscheid. Maar met zoveel collega's op de markt wordt dit onderscheid elke dag kleiner.
​
Want er zijn meerdere illustrators die een leuk poppetje kunnen tekenen. En er zijn meerdere designers die een vet logo kunnen maken. En welke copywriter kan niet 'klik hier' schrijven voor een banner klusje?
Met de aanwas aan freelancers wordt je karakter de belangrijkste reden voor klanten om je in te huren. Je klant kan namelijk kiezen uit tientallen experts. Allemaal even goed, met evenveel ervaring en met dezelfde expertise. Maar waarom kiest hij voor jou?
Welke freelancer gunt hij de klus?
Welke freelancer brengt een beetje lol op de werkvloer?
Met wie kan hij na afloop van de klus nog 'ns lekker kletsen met een wijntje of een biertje?
​
Investeer dus in je karakter. Wees aardig.
Zorg dat je die sympathieke freelancer bent die klanten gaan missen als je er een dagje niet bent.
Het feest der herkenning
Heb je een nieuw contact? Heb je een freelancer ontmoet waar je wel ‘ns mee wilt werken? Een adverteerder die direct met freelancers wil werken? Of een bureaudirecteur die in de toekomst wel wat flexibele extra handjes kan gebruiken?
​
Zet elk nieuw contact meteen in je telefoon.
​
Want als die nieuwe contactjes dan een keer bellen, dan kun je ze persoonlijk en enthousiast begroeten.
​
“He Frits, leuk dat je belt. Nog laat geworden bij die borrel vorige week?”
“Hallo Annemiek. Hoe gaat het met die nieuwe klant die jullie hebben gewonnen?”
​
Mensen vinden het fijn als ze gewaardeerd worden. En dat je de moeite neemt om vrienden met ze te worden. Bijvoorbeeld door hun nummer direct met naam en toenaam in je telefoon te zetten. De beller aan de andere kant van de lijn voelt zich bijzonder en krijgt daardoor ook een beter gevoel bij jou.
“Netwerken is niet meer of minder dan oprechte interesse tonen in je mede-mens; zowel privé als zakelijk. Ik geloof in het onthouden van informatie die je verteld wordt, een kaartje sturen als iemand jarig is, een boek meebrengen over een bepaald onderwerp als je opdrachtgever hier geïnteresseerd in is, enzovoorts. Met andere woorden: daadwerkelijk luisteren naar wat iemand vertelt en hier tijdig op anticiperen. Als ik op een feestje kom, heb ik het nooit over werk. Als ze willen weten wat mijn communicatiekunstje is, kijken ze maar op mijn website. Op feestjes ben ik altijd meer geïnteresseerd in de mens achter het werk.” Freelance Projectmanager.
​
“Ik heb met veel mensen een persoonlijke band. Ik vraag ze hoe hun vakantie was en hoe het met hun kinderen gaat. Dat doe ik alleen als het me ook echt interesseert.” Freelance copywriter.
Klein Opdrachtgevers Onderzoek
Wat zoeken opdrachtgevers nou precies in een freelancer? Wat vinden ze belangrijk? Hier de uitslag:
​
Talent staat bij 66% op de eerste plaats, bij 14% op de tweede plaats en bij 4% op de derde plaats. Verrassend: 16% vindt talent zelfs helemaal niet belangrijk. Raar. Kennelijk is ervaring of karakter voor veel opdrachtgevers dus voldoende om iemand te boeken of niet.
Ervaring staat bij 34% op de eerste plaats, bij 48% op de tweede plaats, bij 7% op de derde plaats en bij 4% op de vierde plaats. De overige 7% vindt ervaring helemaal niet belangrijk.
Karakter staat bij 7% op de eerste plaats, bij 19% op de tweede plaats, bij 41% op de derde plaats en bij 15% op de vierde plaats. De overige 18% vindt karakter helemaal niet belangrijk.
Tarief staat – gelukkig – bij niemand op de eerste plaats. Voor 11% is tarief echter wel het op een na belangrijkste aspect van de freelancer. Bij 15% komt tarief pas op de derde plaats, bij 44% pas op de vierde plaats en voor 30% is geld zelfs helemaal niet belangrijk. Zeggen ze ;-)
Anekdote: het spiekboekje
Dit verhaaltje gaat over een freelance art director die de waarde van de 'klik' donders goed kende. Ter voorbereiding op zijn vrije bestaan had hij een notitieboekje gekocht. En van iedereen die hij ontmoette maakte hij aantekeningen in zijn boekje. Net als bij Wie Is De Mol. Met een kleine tekening - eerder een karikatuur - van de persoon in kwestie. Hij noteerde hun naam, leeftijd, woonplaats en hobby’s. Hij noteerde zelfs namen van levenspartners, kinderen en huisdieren. Alle bijzonderheden - verhuizingen, zwangerschappen en scheidingen - kregen ook een mooi plekje in het boekje. Dit deed hij bij al zijn opdrachtgevers. Dus als hij dan na een maand (of een jaar) weer 'ns een keertje terugkeerde, kon hij iedereen hartelijk begroeten. 'He Yvonne, hoe is met je zoon? Al geslaagd?'
​
Door het spiekboekje bouwde hij een meer dan warme band op met zijn klanten. En die klanten gingen ook meer en meer van hem houden. Hij hoorde bij de familie.
Dat trucje ging heel lang goed. Totdat de freelancer dezelfde personen tegenkwam bij festivals, events en borrels. Want daar had hij natuurlijk niets aan zijn spiekboekje. En de personen die hij gisteren nog bij naam en toenaam begroette en waarvan hij precies wist hoe oud hun parkiet was, kon hij op zo'n borrel helemaal niet meer thuisbrengen.
​
Gelukkig kon hij vaak het zwakke licht of de sterke drank de reden geven van dit tijdelijke gat in zijn geheugen.