Hoofdstuk 5:
'De trekvogel'
Een hoofdstuk over freelancen in het buitenland.
Klein Freelancers Onderzoek
Er zijn niet veel freelancers die de kans hebben gehad om te werken in het buitenland. Slechts 31% heeft over de grens mogen klussen. Daarvan vond 100% van de ondervraagden het trouwens superleuk.
​
"If you make people happy, they will do great work." Craig Stuart, executive creative director Nomads
Het imago van de freelancer in het buitenland
De relatie tussen werkgever en werknemer is in Nederland slechter dan in andere Europese landen. Buitenlandse bedrijven koesteren hun personeel veel meer. Ze pamperen hun meest waardevolle assets. En zelfs als de vaste kracht al na twee jaar besluit om naar een ander bureau te gaan, dan wil de werkgever nog steeds met een goed gevoel afscheid nemen. Met een dik feest en dikke afscheidscadeaus. In Nederland leidt een vertrek van een vaste kracht niet zelden tot rechtszaken, oprotpremies en moddersmijtgevechten.
​
"People are an agency’s greatest asset. Hang on to them, before they fly the nest and start learning the words to a different company song." Kerrie Finch.
​
Noem het Calvinisme, noem het niet-lullen-maar-poetsen, de Nederlandse baas koestert zijn personeel onvoldoende. De hiërarchie binnen het bedrijf is heilig en er is vaak weinig ruimte voor kritiek.
​
De kille Nederlandse werkgever-werknemer relatie heeft twee gevolgen. Ten eerste groeit het aantal freelancers in Nederland hierdoor harder dan in andere landen. En ten tweede hebben freelancers in Nederland een beter imago dan in andere landen.
"Als niet op de behoefte wordt ingespeeld, kunnen arbeidsrelaties gaan knellen met demotivatie, verloop, ziekteverzuim en productiviteitsverlies tot gevolg. Het feit dat veel medewerkers de huidige arbeidsrelatie als te knellend ervaren, blijkt ook wel uit het toenemend aantal zzp’ers. In 2003 waren er nog 54.000 starters, in 2007 waren er meer dan 100.000 mensen die een eigen bedrijf startten en in de eerste zes maanden van 2008 kwamen er al 57.000 nieuwe entrepreneurs bij." Bron: De nieuwe arbeidsrelatie Aansturen en ontwikkelen van medewerkers door Sonia Sjollema (2009)
Nederlandse freelancers zijn helden
Veel freelancers in Nederland zijn eigenlijk teleurgestelde vaste krachten. Die uit onvrede over hun werkgever hebben besloten om op eigen benen te gaan staan. Bijvoorbeeld omdat ze onvoldoende creatieve vrijheid kregen of omdat ze niet serieus werden genomen.
​
Freelancers in Nederland zijn dan ook van een hoogkwalitatief niveau. Het zijn getalenteerde professionals. En dat staat in schril contrast met andere landen. Omdat de werkgevers daar hun getalenteerde professionals koesteren, blijven werknemers langer in vaste dienst. De freelancers in die landen zijn dan ook vaak van een veel lager niveau. Ze worden gezien als werkelozen die onvoldoende talent hebben om ergens een vaste baan te bemachtigen.
​
"In Zuid-Afrika is het zo dat de freelancers slecht zijn. En in België ook. En in Nederland zijn de freelancers fokking goed. Daarom kunnen ze namelijk freelancen. Freelancers zijn in dit land erg goed omdat ze het zich kunnen veroorloven. Als je vastzit in Zuid-Afrika of in België, dan ben je daar goed." Hans van Nood, creatief directeur XXS.
"In Nederland is goed vakpersoneel schaars, vaak zijn het freelancers. En dat verschil zien we duidelijk met ons bureau in Barcelona. Daar is het heel anders. Daar heb je meer aanzien als je een vaste baan hebt, dan het onzekere bestaan als je freelancer." Jeroen Bijl, operations director CODE D’AZUR.
​
"Als je in België goed bent, dan krijg je gewoon dik betaald. Omdat ze als de dood zijn dat je weggaat. In Nederland zijn de bureaus veel arroganter. En dat moeten ze niet doen. Want dan raak je hele goede creatieven kwijt. Als de meeste goede freelancers in Nederland de vrijheid en ook de creatieve vrijheid hadden gekregen bij hun werkgever, dan zouden ze nu nog bij een bureau werken. Nu kunnen ze zich alleen die vrijheid veroorloven omdat ze voor zichzelf werken. Bij de bureaus in België zitten goede mensen omdat ze gepamperd worden. Bij W+K zitten goede mensen omdat ze gepamperd worden. Als reclamebureau moet je al je creatieve geesten (van designers tot strategen) verwennen." Remy Kurpershoek, creatief directeur XXS.
Een stukje bewijsvoering
Elk jaar houdt Great Place To Work een onderzoek naar de beste en leukste werkgevers van Europa. In de categorie 'Best Multinational Workplaces' van Europa van 2014 staat geen enkel Nederlands bedrijf in de top 25. En ook in de categorie 'Best Large Workplaces' van Europa van 2012 is geen Nederlandse onderneming te bespeuren. Pas bij de 'Best Small & Medium-Sized Workplaces' van Europa van 2014 zien we in de top 50 één Nederlands bedrijf. Namelijk het bedrijf Ormit op de 42e plaats. Ter vergelijking: er staan wel vier Belgische ondernemingen en maar liefst 13 Deense ondernemingen op de lijstjes. Bron: http://www.greatplacetowork.nl/
​
Het wordt pas echt leuk als bureaus uit het buitenland zich vestigen in ons land. Deze bureaus - vaak geleid door expats - verwennen hun Nederlandse freelancers enorm. Op die manier willen ze de vrije vogel verleiden om in vaste dienst te komen. Niet omdat dit geld scheelt, maar om ze deel uit te laten maken van de familie.
"We try to tease them to work here permanently. We want to make them a part of our core-team. And even if they don't want a permanent contract they can still work permalance with us." Craig Stuart, executive creative director Nomads.
​
“Buitenlandse bureaus die zich vestigen in Nederland geven overigens de voorkeur aan expats. Expat freelancers denken groter dan Nederlandse freelancers. De Nederlandse vrije vogel laat zich snel leiden door de beperkingen van ons land: de taal, de landsgrenzen en de kleine budgetten. Expats voelen die beperkingen niet en denken daardoor groter.” Freelance strateeg.
Lagere tarieven
Een andere cultuur betekent ook een andere factuur. De tarieven liggen in het buitenland over het algemeen een stuk lager. Dus over de grenzen kijken moet je niet doen voor de pegels, maar voor de uitdaging en het avontuur.
Freelancers over hun avontuur in het buitenland
“Grote klus gedaan in Duitsland, erg leuk om te doen. Vanuit Nederlands perspectief veel waarde kunnen toevoegen. En veel reizen en leuke steden zien, dus ja, kom maar door met die buitenlandse opdrachten! Bij een grote klus heb je vaak veel uren en een iets lager tarief, maar alles bij elkaar biedt werken in het buitenland veel continuïteit en is het financieel aantrekkelijk.” Freelance strateeg.
​
“Nederland is voor freelancers hemels fijn. Onze buurlanden bijvoorbeeld rekenen soms maar de helft. Maar aan de andere kant betalen freelancers in het buitenland weer minder belasting. In de VS – of in GB – verdien je per uur soms drie keer zoveel als in Nederland. Zo kreeg ik net te horen dat een collega – en vriend - per maand 29.000 dollar ex VAT (de Amerikaanse btw) per maand verdient in Silicon Valley voor dezelfde shit die ik hier ook doe. Mooi!” Freelance designer.
​
“Werken in het buitenland is vaak harder werken. Mijn ervaring is dat je minder van de stad ziet dan als je thuis werkt. Dat ligt natuurlijk ook aan mezelf, want ik denk: hallo, ik ben hier om te werken en niet om een city tour te doen. Maar goed, het is wel leuk voor de afwisseling en het voelt natuurlijk ook wel stoer. De tarieven zijn hetzelfde, mits kost, inwoning en tickets worden vergoed.” Freelance motion graphic designer.
​
“Ik werk regelmatig in London en dat is genieten. Ik hanteer dezelfde tarieven als hier. Daarbij zorgen ze voor onderdak en travel expenses: vlucht, hotel, tube, eten, enzovoorts. Het is daar echt keihard werken maar ook très cool, in een andere omgeving te zijn. Ik koppel er ook altijd een paar dagen extra aan vast om te genieten van de stad.” Freelance strateeg.
​
“Heerlijk, voelt als vakantie. Terwijl je je de blaren op je vingers werkt, al het geld weer uitgeeft aan borreltjes en lunchjes buiten het hotel, lange dagen maakt, en gejetlagd weer thuiskomt. Ze kunnen me de volgende keer direct weer bellen!” Freelance art director.
​
“Ik werk sinds anderhalf jaar veel als creative director voor Apple (voor de Nederlandse markt). Dat is heel erg kicken. Ik vlieg af en toe naar Londen voor een paar weken om daar te werken met de creative directors van Apple. En de vibe die daar hangt is speciaal. Er lopen veel slimme mensen rond waar je wat van opsteekt. Dat is fantastisch. De tarieven zijn overigens niet echt denderend. Ook niet verkeerd, maar zo’n groot bedrijf weet het goed uit te onderhandelen. Had ik al gezegd dat ik af en toe naar Londen toe mag?” Freelance copywriter.
“Ik heb in het buitenland een klus gedaan zonder bureau. De beste freelance creatieven uit verschillende landen werden bij elkaar gezet. In dit geval was dat in Barcelona. En dan zit je dus vier dagen fulltime bij elkaar en maak je meteen een internationale campagne. En iedereen moet het idee voor zijn land door kunnen vertalen. Aan het eind van die vier dagen heb je een campagne liggen waarvan je zeker weet dat ie werkt in alle landen waarvoor ie bedoeld is. Het is een pressure cooker maar wel te gek.” Freelance copywriter.
"Tijdens een klus voor BBH Londen in de lift naast Sir John Hegarty staan. En dan gewoon rustig voor je uitkijken alsof het ‘another day at the office’ is." Peggy van Neer, freelance copywriter en zelfstandig ondernemer.
​
“Ik schrijf dit vanuit Berlijn waar ik een paar weken zit. Hiervoor zat ik een maand in Brussel. Ik vind het buitenland een hele leuke aanvulling op het Amsterdamse wereldje. Tarieven in het buitenland zijn alleen in de meeste gevallen lager dan in Amsterdam. Amsterdam is helemaal zo gek nog niet. Het betaalt goed, er zitten mooie bureaus en klanten en je kan op de fiets naar huis. Buitenland is leuk voor de afwisseling en het verbreden van je netwerk. Maar een paar weken uit een koffer leven is niet heel romantisch. Dat gezegd is het natuurlijk wel een mooie kans om meer van de wereld te zien.” Freelance copywriter.
​
“In het buitenland kun je minder bouwen op je reputatie. Dus je moet het vertrouwen van je klant verdienen.” Freelance designer.
“Ik werk af en toe voor klanten in het buitenland... gaat meestal over de mail en dan met een Skype meeting call… Ik heb gewerkt voor een Zwitserse klant en voor een Japanse klant. Het ging allemaal heel erg relaxed en ze betaalden supergoed en het stond binnen twee weken op mijn rekening. Iets wat Nederlandse bedrijven nooit zouden doen. Ik heb ook wat dingen gedaan voor een Belgisch bedrijf… hele aardige mensen en de projecten waren leuk, maar de budgetten zijn daar absurd laag.” Freelance motion design director.
​
“Ik prefereer werken in het buitenland. Hogere tarieven omdat ik dan uit het buitenland kom, en vaak kan ik daar dingen doen die ik hier niet kan doen. Het is in Nederland soms erg Nederlands qua creatie. En dan is het buitenland soms een verademing.” Freelance regisseur.
Lost in translation
Europa lijkt steeds meer één land te worden. Voor de freelancer is daar nog weinig van te merken. Facturen versturen en betalingen ontvangen is ongelofelijk lastig over de grens. Bovendien heeft elk land zo z'n eigen termen, begrippen en maniertjes. Zorg dus dat je je goed verdiept in de zakelijke kant van freelancen in het buitenland. Want je wilt natuurlijk niet dat je avontuur op een financiële ramp uitloopt.
International inspiration
Het mooiste aan werken in verschillende culturen is het verschil in werkculturen. Elk Nederlands bureau en elke Nederlandse creatief directeur heeft z'n eigen unieke, inspirerende manier van werken. In het buitenland wordt die inspiratie vertienvoudigd. Al die verschillende strategieën, inzichten en oplossingen zijn een enorme inspirerende verrijking voor je creatieve geest. Dus als je de kans krijgt om over de grens te kijken, grab it mit deux Hande!